Kripto Para Nedir?

Bir kripto para, kriptografi ile güvence altına alınan, sahteciliği veya çifte harcamayı neredeyse imkansız hale getiren dijital veya sanal bir para birimidir. Birçok kripto para, blok zincir teknolojisine dayalı farklı bir bilgisayar ağı tarafından uygulanan dağıtılmış bir defter olan ve herhangi bir merkezi olmayan ağlardır. Kripto paraların en belirgin özelliği genellikle herhangi bir merkezi otorite tarafından çıkarılmamalı ve teorik olarak hükümet müdahalesine veya manipülasyonuna karşı bağışık olmalarıdır.

Bir kripto para, çok sayıda bilgisayar arasında dağıtılan bir ağa dayalı bir dijital varlık biçimidir. Bu merkezi olmayan yapı, hükümetlerin ve merkezi otoritelerin kontrolü dışında var olabilmelerini sağlar.

 “Kripto para” kelimesi, ağı korumak için kullanılan şifreleme tekniklerinden türetilmiştir.

İşlem verilerinin bütünlüğünü sağlamak için organizasyonel yöntemleri kullanan blok zincirler, birçok kripto para biriminin önemli bir bileşenidir.

Birçok uzman, blockchain ve ilgili teknolojinin finans ve hukuk dahil olmak üzere birçok endüstriyi kökten değiştireceğine inanıyor.

Kripto paralar, yasa dışı faaliyetlerde kullanımları, döviz kuru oynaklığı ve bunların altında yatan altyapının güvenlik açıkları da dahil olmak üzere çeşitli nedenlerden ötürü eleştirilmektedir. Bununla birlikte taşınabilirlikleri, bölünebilirlikleri, enflasyona dayanıklılıkları ve şeffaflıkları ise kabul görmelerindeki önemli etkenler olarak görülmektedir.

Kripto Paraları Anlamak

Kripto paralar, sistem içindeki defter girişleriyle temsil edilen sanal "tokenler" cinsinden ifade edilen çevrimiçi güvenli ödemelere izin veren sistemlerdir. "Kripto" eliptik eğri şifreleme, genel-özel anahtar çiftleri ve hash fonksiyonları gibi bu girişleri koruyan çeşitli şifreleme algoritmalarını ve şifreleme tekniklerini ifade eder.

Kripto Para Türleri

İlk blok zinciri tabanlı kripto para birimi, hala en popüler ve en değerli olan Bitcoin'dir. Bugün, çeşitli işlev ve özelliklere sahip binlerce alternatif kripto para birimi bulunmaktadır. Bunlardan bazıları Bitcoin'in klonları veya çatalları iken diğerleri sıfırdan oluşturulmuş yeni para birimleridir.

Bitcoin, 2009 yılında "Satoshi Nakamoto" takma adıyla bilinen bir kişi veya grup tarafından piyasaya sürüldü. 1 Ağustos 2021 itibariyle, toplam piyasa değeri yaklaşık 858,9 milyar dolar olan 18,8 milyonun üzerinde bitcoin dolaşımdadır. Bu sayıların sürekli değişmekte olduğunu da unutmayın. Hem enflasyonu hem de manipülasyonu önlemek için çıkarılabilecek toplam 21 Milyon Bitcoin vardır. Tüm Bitcoin’lerin kazılmasının 2140 yılında tamamlanması tahmin ediliyor.

Bitcoin'in "altcoin" olarak bilinen rakip kripto para birimlerinden bazıları arasında Litecoin, Ethereum, Cardano ve EOS yer alıyor. Ağustos 2021'e kadar, mevcut tüm kripto para birimlerinin toplam değeri 1,8 trilyon doların üzerindedir ve Bitcoin şu anda toplam piyasanın yaklaşık %46.5'ini temsil etmektedir. Kripto paralar kendisini bir para biçimi olarak nitelendirse de kurumsal finans sektörü finansal varlık veya emtia olarak kabul etmekte.

Kripto paralar, bir banka veya kredi kartı şirketi gibi güvenilir bir üçüncü tarafa ihtiyaç duymadan, iki taraf arasında doğrudan para transferini kolaylaştırma vaadinde bulunur. Bu transferler, genel ve özel anahtarların kullanımı, Proof of Work veya Proof of Stake gibi farklı sistemler ile güvence altına alınır. Bu konulardan detaylı olarak ilerleyen derslerde bahsedeceğiz.

Modern kripto para sistemlerinde, bir kullanıcının "cüzdanı" veya hesap adresi bir genel anahtar iken, özel anahtar yalnızca sahibi tarafından bilinir ve işlemleri imzalamak için kullanılır. Fon transferleri, minimum işlem ücreti ile tamamlanır ve kullanıcıların banka ve finans kurumları tarafından alınan yüksek havale ücretlerinden kurtulmalarını sağlar.

Kripto para işlemlerinin yarı anonim doğası, onları kara para aklama ve vergi kaçakçılığı gibi bir dizi yasa dışı faaliyet için çok uygun hale getirir. Bu sebeplerden ötürü hükümetler kripto paralara sıcak bakmamaktadır.