Şimdiye kadar kripto paraların blok zinciri teknolojisinin tek kullanım alanı olmadığını ve kripto paraların blok zincirinin kendisi olmadığını öğrendik. Şimdi de farklı uygulama alanlarında kullanılan Blockchain türlerine bir göz atalım.

Açık Blockchain (Public Blockchain) nedir?

Halka açık bir blok zinciri tüm işlemlerin kayıtlarının halka açık bir şekilde tutulduğu kayıt defteridir. Halka açık bir blok zinciri ağı merkezi olmayan bir ağdır ve işlemleri doğrulamak için güvenilir bir merkezi otorite gerektirmez. Bu nedenle bankalar gibi merkezi otoriteye güvenmek yerine konsensüs mekanizması aracılığıyla merkezi olmayan bir ağda güven oluşturulur. Bu süreç işlemlerin ağda bir kere depolandıktan sonra işlemlerin değiştirilememesini sağlar. “Halka açık” kelimesi, herkesin blok zinciri ağına okuma ve yazma erişim izniyle katılabileceği anlamına gelir. Halka açık bir blok zincirinin bir örneği de kripto paralardır. Herkes okuma ve yazma izniyle ağa katıldığından tüm Bitcoin işlemleri halka açıktır. Göndericinin adresini, bakiyesini ve alıcının adresine aktarılan tutarı görebilirsiniz. Aslında ağın doğuşundan şimdiye kadar yapılmış tüm Bitcoin transferlerini görebilirsiniz.

Açık blok zincirinin avantajları:

Açık Okuma ve Yazma: Herkes blok zincirine işlem göndererek katılabilir. Ayrıca, işlemler katılımcılar tarafından şeffafça görüntülenebilir.

Değişmezlik: İşlemler bloklar halinde saklandıktan sonra, tek bir kişi ya da grup hesaplama gücünün çoğunluğunu kontrol etmediği sürece değiştirilemez veya silinemez.

Güvenlik ve Şeffaflık: Konsensüs mekanizması, ağdaki tüm düğümlerin işlemleri gerçekleştirebilmek için aynı blok üzerinde mutabık kalmasını sağlar.

Ölçeklenebilirlik: Blok zinciri yapısının kendisi düğümler arasında çoğaltılır. Madenciler ağa katıldıkça veya ağdan çıktıkça hesaplama gücü artıp azalabilir.

Özel Blok Zinciri (Private Blockchain) nedir?

Özel blok zinciri, yapı ve mekanizma açısından açık blok zinciri ile birçok benzerliğe sahiptir. Ancak özel bir blok zincirinin amacı biraz farklıdır. Özel blok zincirler izin tabanlı blok zincirler olarak bilinir. Okuma ve yazma erişimi olan blok bir varlık veya kuruluş tarafından kontrol edilir. Bu tür blokchain yapısında erişim izinleri genellikle sınırlandırılmıştır. Çoğu zaman kuruluşlar ve bireyler, kullanıcılarının her işlemin ayrıntılarına erişmesini istemeyebilir. Özel blok zincirinin sahibi bir kuruluş olabilir, özel blok zincirini kimlerin okuyabileceğini veya yazabileceğini kontrol etmek isteyebilir. Böyle bir mekanizmayı gerçekleştirmek için zincir sahibinin kullanıcılarının kimliğini bilmesi gerekir

Platformun maksimum anonimlik sağladığı Bitcoin ve Ethereum gibi public blockchain aksine private blockchain, kullanıcıların kimliğini gerektiren izin tabanlı bir blok zinciridir. Sahibin hangi bilgilere erişilmesi veya sınırlandırılması gerektiğini belirleyebilmesi için kullanıcıları tanıması önemlidir. Kuruluşların özel blok zincirleri kullanmalarının nedeni anonimlikten kaçınmaktır. Bazen işletmeler işletme bilgilerini herkesle paylaşmak istemezler.

Örneğin Amazon'un kullanıcıların kripto paralar aracılığıyla ürün satın alabilecekleri platformları için blockchain teknolojisini kullanmak istediğini varsayalım. Halka açık bir blok zincirinin avantajlarından biri şeffaflıktır, bu da her bilginin halka açık olduğu anlamına gelir. Bu durumda Amazon, iş modellerini ve iş mantığını sunmak istemez. Amazon, kullanıcıların ürünün maliyet fiyatı gibi özel bilgilere erişimini kısıtlayabilecekleri bir düzeyde gizliliğe sahip olmak ister. Bu nedenle özel blok zinciri kuruluşların yapısı için mükemmel bir çözüm olacaktır. Genel blok zincirleri ve özel blok zincirleri teknoloji açısından aynıdır ancak farklı amaçlarla kurulur. Açık blok zincirinin temel aldığı nokta şeffaflıktır. Özel blok zinciri ise bilgilerin kötüye kullanılmasını önlemek için tercih edilmektedir.

Özel blok zincirinin avantajları:

İzin verilen blok zinciri: tek bir kişi ya da kurum blok zinciri erişimini kontrol eder.

Daha Hızlı İşlemler: Özel blok zincirinde daha az düğüm veya madenci bulunur, bu da işlemlerin onaylanmasını çok daha hızlı hale getirir.

Daha İyi Ölçeklenebilirlik: Kuruluşlar düğüm sayısını kontrol eder. Ağa isteğe bağlı düğümler ekleyebilir.

Daha İyi Konsensüs: özel blok zincirinin daha az düğümü vardır ve genellikle BFT (Bizans Hata Toleransı) ile uyumlu tasarlanır.

Konsorsiyum Blok zinciri (Consortium Blockchain) nedir?

Konsorsiyum blok zinciri, genel ve özel blok zincirlerle karşılaştırılarak daha kolay anlaşılabilir. Konsorsiyum blok zincirini ilk kez duyuyorsanız biraz kafanız karışabilir. Bu blok zinciri türü, yarı merkezsiz bir blok zinciri olarak bilinir. Konsorsiyum blok zinciri, tek bir kişi/kuruma özel blok zinciri olarak kurulmaz; daha ziyade bir grup onaylanmış kişi/kurumla kurulur. Ayrıca konsorsiyum blok zinciri ağ üzerinde önceden tanımlanmış bir grup düğümdür. Bu nedenle, konsorsiyum blok zincirleri, halka açık blok zincirlerinden miras alınan güvenliği sağlar. Çoğu zaman konsorsiyum blok zincirleri, işletmeleri geliştirmek için blok zincir teknolojisinden yararlanmak isteyen bir grup kuruluşun işbirliği yaptığı kurumsal kullanımla ilişkilidir. Bununla birlikte konsorsiyum blok zinciri, belirli katılımcıların hibrit erişim yöntemiyle ağa erişmesine ve kullanmasına izin verecek yapıda kurulabilir. Konsorsiyum blok zincirlerine örnek olarak Quorum, Hyperledger ve Corda verilebilir.

Blockchain karşılaştırmasını aşağıdaki tabloda özetledik.