Varlık Risk Analizinde Kullanılan Beta Ne Anlama Gelmektedir?

Yatırımcılar aldıkları veya sattıkları varlıklardaki riski nasıl değerlendirmelidir? Risk kavramını varlık analizi ve değerlemesi için kullanmak zordur. Ancak bu analizi yapabilecek bir aracınız var: Beta katsayısı, istatistiksel ve en popüler risk risk göstergelerinden biridir. Analistler, bir varlığın risk profilini belirlemeleri gerektiğinde sıklıkla Beta katsayısına bakarlar.

Beta, sistematik riskler hakkında yorum yapılmasını sağlar. Bir varlığın kendi dinamiklerinin analizi olan temel analiz risklerini arayan analistler ise alfa katsayısına başvurmalıdır.

Beta, varlığın piyasadaki volatilitesinin bir ölçüsüdür. Piyasanın beta değeri 1.0’dır. Piyasayı oluşturan her bir varlık piyasadan sapmasına göre değerlendirilir. Zaman içinde piyasadan daha hızlı hareket eden bir varlığın Beta değeri 1.0 üstünde olur. Piyasadan daha yavaş hareket eden bir varlığın beta değeri ise 1.0’dan az olur.

Beta katsayısı ne kadar yüksekse varlığın riski o kadar yüksektir. Ancak yükselişlerde ise piyasaya göre daha fazla kazanç sağlar. Tersi şekilde düşük beta değeri düşük risk ve düşük getiri göstergesidir.

Beta, öz kaynak maliyetini hesaplamak için kullanılan “Sermaye varlıklarının fiyatlandırma modeli” (Capital Asset Pricing Model-CAPM) için önemli bir bileşendir. Sermaye maliyetinin, bir şirketin gelecekteki nakit akışlarının bugünkü değerine ulaşmak için kullanılan sermaye indirim oranını temsil eder.

Diğer tüm şartlar sabitken bir şirketin beta değeri ne kadar yüksekse sermaye indirim oranının maliyeti de o kadar yüksek olur. Sermaye indirim oranı ne kadar yüksek olursa, şirketin gelecekteki nakit akışlarına verilen bugünkü değer o kadar düşük olur. Kısacası beta, bir varlığın pay değerini etkileyebilir.

Beta Katsayısı Nasıl Hesaplanır?

Beta, regresyon analizi kullanılarak hesaplanır. Regresyon doğrusunun eğimine eşittir. Beta, bir menkul kıymetin getirilerinin piyasadaki dalgalanmalara cevap verme eğilimini temsil eder.

Beta=Pazar getirisi(endeks getirisi) ve varlık getirisi kovaryansı / Pazar getirisinin varyansı

formülüyle hesaplanır. Literatürde daha farklı hesaplama yöntemleri bulabilirsiniz ancak burada verilen temel formüldür.

Hesaplama sonucuna göre ise beta yorumlaması aşağıdaki şekilde yapılır

Beta<0: Varlık ile endeks ters yönde hareket etmektedir. Endeks düşerken varlık fiyatı yükselir veya tersi.

Beta=0: Varlık ile endeks arasında herhangi bir ilişki bulunmamaktadır.

0<Beta<1: Varlık ile endeks aynı yönde hareket etmektedir ancak varlık hızı endeks hızından yavaştır. Endeks yükselirken varlık daha az yükselir veya tersi

Beta=1: Endeks ile varlık hızı birbirine eşittir. Endeks %1 hareket ediyorsa varlık da %1 hareket eder.

Beta>1: Endeks ile varlık aynı yönde fakat varlık daha hızlı hareket etmektedir. Endeks %1 hareket ediyorsa varlığın değişimi %1’den fazladır. Hem düşüş hem de yükseliş için geçerlidir.

Beta Katsayısının Avantajları Nelerdir?

CAPM analistleri için Beta yararlı bir indikatördür. Riski değerlendirirken varlığın fiyat değişkenliği önemlidir. Risk olarak varlığın değerini kaybedeceğini düşünüyorsanız beta katsayısına bakmanızı öneririz.

Beta kullanımı kolay ve net bir ölçüt sunar. Elbette kullanılan piyasa endeksi ve ölçülen süre gibi şeylere bağlı olarak betada farklılıklar görülür.

Beta Katsayısının Dezavantajları Nelerdir?

Temel analize dayalı uzun vadeli yatırım yapıyorsanız Beta size istediğinizi vermeyebilir.

Beta katsayısı geçmiş fiyat hareketlerini yansıtır ve geleceğin göstergesi değildir. Ayrıca Beta katsayıları zamanla ortalamaya dönme eğilimindedir. Kısa vadeli yatırımlar için Beta oldukça faydalıdır. Ancak uzun dönemli yatırımlar için Beta yerine temel analiz risk yönetimi yapılmalıdır.

Sonuç olarak kısa vadeli trend ve fiyat volatililerini yakalamak isteyen yatırımcıların Beta katsayısını kullanması oldukça yararlı olacaktır. Uzun vadeli değer yatırımcıları ise sistematik olmayan temel analiz risk faktörü araçlarını kullanmalıdır.