Ekonomik istikrarsızlığın en temel nedenleri, dünya ekonomisinde yaşanan gelişmeler, ülkedeki politik istikrarsızlık ve yanlış makro-ekonomik politikalar, süreksiz gelişmeler ve ülke ekonomisindeki yapısal sorunlardır.

Ekonomik Krizin Türleri ve Sebepleri

Ekonomik krizler, reel krizler ve finansal krizler olmak üzere ikiye ayrılır.

Reel krizler, mal ve hizmet piyasalarında enflasyon veya durgunluk olarak ya da faktör piyasalarında istihdamı etkileyen dengesizliklerden oluşur. Finansal krizler ise para, bankacılık, borsa ve diğer finansal piyasalardaki büyük çaplı dalgalanmalardır.

Finansal krizler kaynaklarına göre beşe ayrılır. Borç krizleri, ülkenin kamu veya özel sektöre iç ve dış borçları ödeyememe durumudur. Son zamanlarda Avro Bölgesi’nde başlayıp yayılan küresel kriz buna en iyi örnektir.

Borsa krizleri, menkul kıymetler borsasındaki aşırı dalgalanmalardır. Buna 1929 Dünya Bunalımı örnek verilebilir. Para krizleri, ulusal para değerinde görülen büyük çaplı dalgalanmalardır.

Bankacılık krizleri, bir veya birkaç bankada yoğun fon çekilişi şeklinde başlayıp diğer bankalara sıçrayan bunalım durumudur. İkiz kriz, para ve bankacılık krizinin her ikisinin de aynı anda yaşanması durumudur. 90’lı yılların ikinci yarısında görülen Asya krizleri buna örnek verilebilir.

Ortodoks ve Heterodoks İstikrar Politikaları

Finansal ve reel sektördeki sorunların giderilmesi amacıyla hükümetler tarafından uygulanan politikalardır. Ortodoks istikrar politikalarında sıkı para, sıkı maliye ve sabit kur uygulanır. Kamu harcamaları ve kamu yardımları kısılır, reel ücretler düşürülür ve para arzı daraltılır. Olumsuz etkileri sebebiyle kamuoyu tarafından desteklenmese de IMF tarafından desteklenir. Heterodoks istikrar politikalarında ise ek olarak ücret ve fiyat kontrolleri de uygulanır. Amaç, üretime zarar vermeden enflasyonla mücadele etmektir. Ortodoks istikrar politikalarında aşamalı, heterodoks istikrar politikalarında ise şok tedbirler uygulanır.