Takasbank

Menkul kıymet alım/satım işlemlerinin takası, BİST’in faaliyete geçtiği tarihlerde üyelerin kendi aralarında gerçekleştirilirken, 1988 yılından itibaren Borsa bünyesinde kurulan bir müdürlük tarafından yerine getirilmeye başlanmıştır. 01.01.1992 tarihinde BİST Takas ve Saklama A.Ş. unvanı ile faaliyete geçen Banka anonim şirket statüsünde 28.07.1995 tarihine kadar faaliyetlerini sürdürmüştür. 28.07.1995 tarihinde BİST Takas ve Saklama Bankası A.Ş. (Takasbank) unvanını almış, bankacılık faaliyetlerine 01.01.1996 tarihinden itibaren başlamıştır. Takasbank, BİST ve BİST'in 85 üyesinin ortak olduğu, mevduat kabul etmeyen bir sektör bankasıdır. Bankanın ana sözleşmesine göre, BİST dışında hiçbir ortağın sermayedeki payı %5'i geçemez. Ortakları %32,63 pay ile BİST, %34,48 pay ile 19 adet banka ve %32,89 pay ile 66 adet aracı kurumdur.

Bankanın sermayesi A ve B olmak üzere iki gruba ayrılmıştır. Hisse senetleri ancak BİST ve üyeleri ile kurulmuş ve ileride kurulacak altın, döviz, vadeli işlem ve menkul kıymet borsaları ve bunların üyeleri arasında devredilebilir. BİST hariç her bir ortağın payı doğrudan ve dolaylı olarak Banka sermayesinin %5’ini geçemez. A grubu payları temsil eden hisse senetleri sadece BİST’e aittir, devredilemez.

Ulusal ve uluslararası sermaye ve para piyasalarının değişken yapısına uyum sağlayan ve bu piyasalarda beliren ihtiyaçlara müşteri odaklı çözümler sunan Takasbank, takas, saklama, nakit/menkul kıymet transfer ve ilgili bankacılık işlemlerini kapsayan hizmetlerini tek merkezden yöneterek etkinliğini artırmaktadır. Takasbank sunduğu hizmet çeşitliliğiyle Türkiye finans sektöründe kilit bir rol oynamaktadır. Kurduğu geniş muhabir ağı ve geliştirmiş olduğu verimli uluslararası iş birlikleri ile dünya çapında takas ve saklama kuruluşları arasında da özel bir konuma sahiptir.

Öncelikli amacı Türkiye sermaye piyasalarının gelişimine katkıda bulunmak olan Takasbank, para ve sermaye piyasalarını sağlam ve şeffaf bir yapıyla birbirine bağlayarak piyasalar arasında köprü işlevi üstlenmekte ve etkin kaynak akışı sağlamaktadır.

Kuruluşundan bu yana finans sektörünün gerekliliklerine uygun olarak ürün ve hizmetlerini sürekli geliştiren Takasbank, güçlü sermaye yapısı, deneyimli insan kaynağı ve kesintisiz olarak sürdürdüğü yatırımlarla alanındaki birçok yeniliğin öncüsü olmuştur. Bunlar:

2005 yılında BİST’te işlem gören hisse senetlerinin kaydileştirilmesi amacıyla kurulan Merkezi Kayıt Kuruluşu’nun (MKK) kurucu ortakları arasında yer almış ve kuruluş aşamasında altyapı çalışmalarını üstlenmiştir.

Şubat 2005’te kurulan Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası (VOB), yeni adıyla BİST bünyesine katılan Vadeli İşlem Opsiyon Piyasası (VİOP) işlemlerinin takas ve teminatlandırma işlemleri, Takasbank bünyesindeki VİOP Takas Merkezi tarafından gerçekleştirilmektedir.

Yatırım fonları ve ortaklıklarının portföy varlıklarını izlemektedir.

Kurduğu ve işlettiği alt ödeme sistemleri ile sermaye piyasalarımızı ulusal ve uluslararası ödeme
sistemlerine ulaştırmıştır.

Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi kapsamındaki bireysel emeklilik fon varlıklarının saklanması, takası ve emeklilik fon paylarının bireysel emeklilik katılımcıları adına saklanması işlemlerini yerine getirmektedir.

Para Piyasası ve bankacılık hizmetleriyle aracı kuruluşlar arasındaki para alışverişlerinin şeffaf, hızlı ve güvenilir bir ortamda yapılmasını sağlamakta; kısa vadeli nakit kredi olanağı sunmaktadır.

Güçlü bir gelişme potansiyeline sahip olan Türkiye sermaye piyasalarını, başta Ulusal Numaralandırma Kuruluşları Birliği (ANNA) olmak üzere çeşitli uluslararası organizasyonlarda temsil etmektedir.

Yatırım fonları ve ortaklıklarının portföy varlıklarını izlemektedir.
Kurduğu ve işlettiği alt ödeme sistemleri ile sermaye piyasalarımızı ulusal ve uluslararası ödeme sistemlerine ulaştırmıştır.

Takasbank’ın Faaliyet Alanları

Banka’nın ana sözleşmesinde belirtilen faaliyet alanları genel itibarıyla şöyledir:

Sermaye piyasası araçlarının, kıymetli madenlerin ve diğer kıymetlerin muhafazası, nakli ve transferlerini temin etmek ve borsalarda alım satımlardan doğan nakit ve kıymet taahhütlerinin takasını yapmak, bu kıymetlerin ilgililerine teslimi ve ilgililerden teslim alınmasına ilişkin olarak her türlü hukuki, mali ve idari işlemleri gerçekleştirmek,

Borsalara, teşkilatlanmış piyasalara, Merkezi Kayıt Kuruluşu’na, aracı kuruluşlara, ihraççılara, bireysel emeklilik şirketlerine, yerli ve yabancı kurumsal yatırımcılara ve diğer sermaye piyasası kurumlarına ve bunların müşterilerine saklama hizmetleri vermek, işlemlerinin gerektirdiği hesapları açmak, bu hesaplar arasında havale, virman, takas, mahsup işlemleri yapmak, takas yükümlülüklerinin süresinde ve belirlenen usul ve esaslar dahilinde yerine getirilmesini teminen gerekli diğer işlemleri yürütmek, sermaye piyasası araçlarının mali haklarının kullanılmasına aracılık etmek ve benzeri diğer mali hizmetleri gerçekleştirmek,

Yerli ve yabancı müşterilerine yurt dışında takas ve saklama hizmetleri sunmak, Türkiye sınırları dışında (serbest bölgeler dahil) alım-satımı yapılan menkul kıymet ile diğer kıymetlerin takas ve saklaması için uluslararası düzeyde işbirliği tesis etmek ve bu amaçla diğer ülkelerdeki takas ve saklama kuruluşları ile ilişkiler kurmak, gerektiğinde kredi ihtiyaçlarını, yerli veya yabancı bankalar veya kredi müesseseleri ile sendikasyonlar ve konsorsiyumlar kurmak ya da mevcutlara katılmak suretiyle karşılamak; yerli ve yabancı bankalarla ve sair kuruluşlarla konusuna ilişkin daimi ve geçici her nevi ortaklıklar kurmak ve mevcutlara katılmak,

Müşterilerine altın, menkul kıymet, senet, vadeli tevdiat ve vesaik ile sair her türlü teminat karşılığında veya teminatsız olarak, Türk Lirası veya döviz cinsinden ayni, nakdi ve gayrinakdi kredi açmak ve avans vermek, takas işlemlerinin süresinde sonuçlandırılması amacıyla borsaların üyelerine menkul kıymet ve diğer kıymetler ile nakit borç vermek, menkul kıymetleri ve diğer para piyasası araçlarını iskonto veya iştira etmek; gerektiğinde bunları ödünç vermek ve almak; Türk Lirası ve döviz cinsinden kefalet, teminat mektubu ve aval vermek,

BİST veya görev verilecek diğer borsaların üyeleri arasında T.C. Merkez Bankası’nın da katılabileceği para piyasası kurmak ve işletmek,

BİST veya görev verilecek diğer borsa üyelerinin takas işlemlerinin süresinde sonuçlandırılması amacıyla gerek takas açıkları ve gerekse açığa satış işlemleri için müşterilerin ve kurumsal yatırımcıların da taraf olabileceği Ödünç Pay Senedi Piyasası ile menkul kıymet ödünç alma ve verme mekanizmaları kurmak ve işletmek,

Borsa ve takas üyelerinin piyasalara olan yükümlülükleri ve takas taahhütleri karşılığında teminat olarak tevdi ettikleri varlıkların, ilgili hesaplara alınması, takibi ve yönetimi ile ilgili olarak yasal düzenlemeler çerçevesinde her türlü idari ve hukuki tasarrufta bulunmak,

Sermaye piyasası araçlarına Ulusal Numaralandırma Ajansı sıfatı ile Uluslararası Menkul Kıymet Tanımlama Kodu’nu tahsis etmek ve bunların bildirim işlemlerini yapmak.