Opsiyon sözleşmesi, belli bir vadeye kadar, opsiyona dayanak varlık oluşturan belli miktardaki bir varlığı belli bir fiyattan alma ya da satma hakkını, belirli bir prim karşılığında opsiyonu satın alan kişiye veren, ancak zorunlu tutmayan, buna karşın opsiyonun satıcısını alıcı tarafından talep edilmesi halinde satmaya zorunlu tutan sözleşmedir.

Opsiyonlarla İlgili Temel Kavramlar:

Opsiyon sahibi veya alıcısı, belli bir fiyat veya prim karşılığında, satın aldığı opsiyon sözleşmesini, sözleşmede belirtilen süre içerisinde veya vade sonunda, kullanım hakkına sahip olan taraftır.

Opsiyon satıcısı, opsiyonu alan kişiden tahsil ettiği prim karşılığında, opsiyonun vadesinde veya vadesi dolana kadar olan herhangi bir tarihte, opsiyona dayanak oluşturan belli miktardaki bir varlığı, opsiyonu alan yatırımcının talebi halinde belirli bir fiyattan alma yada satma yükümlülüğünü üzerine alır.

Satın alma opsiyonu, alan yatırımcı, belirli bir vadeye kadar veya vadede, opsiyona dayanak oluşturan belirli miktardaki varlığı, opsiyonu satan yatırımcıya ödediği bir prim karşılığında belirli bir fiyattan satın alma hakkına sahip olur. Satın alma opsiyonu satan yatırımcı ise, belirli bir vadeye kadar veya vadede, opsiyona dayanak oluşturan belirli miktardaki varlığı, opsiyonu alan yatırımcının talebi halinde belirli bir fiyattan satmakla yükümlüdür.

Satma opsiyonu, alan bir yatırımcı, belli bir vadeye kadar veya vadede, opsiyona dayanak oluşturan belli miktardaki varlığı, opsiyonu satan yatırımcıya ödediği bir prim karşılığında belli bir fiyattan satma hakkına sahiptir. Satım opsiyonu satan yatırımcı ise, belli bir vadeye kadar veya vadede, opsiyona dayanak oluşturan belli miktardaki varlığı satım opsiyonu alan yatırımcının talebi halinde belli bir fiyattan satın almakla yükümlüdür.

Avrupa tipi opsiyon sahibi hakkını sadece vade bitim tarihinde borsa tarafından belirlenen zaman diliminde kullanabilmektedir.

Amerikan tipi opsiyonlarda ise opsiyon sahibi hakkını opsiyonun yazım tarihi ile vadesi arasındaki herhangi bir süre içinde kullanabilir.

Kullanım Fiyatı ve Opsiyon Fiyatı (Primi): Alıcının talebi halinde, opsiyon satıcısının opsiyona konu olan dayanak varlığı almak veya satmak için ödeyeceği belirlenen sabit fiyata kullanım fiyatı denir.

Satın alma ya da satma hakkını elde etmek için opsiyon alıcısının, opsiyon satıcısına ödediği bedele opsiyon fiyatı (primi) denir.

İşlem Tarihi ve Vade Tarihi: Opsiyon sözleşmesinde, önceden üzerinde anlaşılan ve opsiyonun işleme konulacağı tarihe işlem tarihi denilir. Opsiyonun kullanılabileceği en son gün ise vade tarihi olarak bilinir.

Kârda, Başabaşta ve Zararda Opsiyonlar: Satın alma opsiyonunda, opsiyonun bağlı olduğu varlığın piyasa fiyatı kullanım fiyatının üzerinde olursa, bu opsiyon kârda opsiyon olarak adlandırılır. Satma opsiyonunda ise, opsiyonun bağlı olduğu varlığın piyasa fiyatı kullanım fiyatından düşük olduğunda opsiyon kârda olur.

Satın alma opsiyonunda, opsiyonun bağlı olduğu varlığın piyasa fiyatı kullanım fiyatına eşit olduğu durumda opsiyon başabaş olarak nitelendirilir. Satma opsiyonunda da durum aynıdır.

Zararda opsiyonlar kârda opsiyonların tam tersidir.

Gelelim don lastiği fabrikatörümüze...

Bu adam 3 ay sonra ödeyeceği alım opsiyonu için 10bin$ boyutunda bir alım opsiyonu alır. Vadesi geldiğinde de bu opsiyonu eğer dolar daha yüksekse kullanır, düşükse kullanmaz ve ödediği opsiyon ücreti de sigorta primi gibi gitmiş olur.

Hala anlamadıysan, merak edip öğrenmek istiyorsan bu okul bitince ileri düzey türev araçlar okuluna gelmeni beklerim.