Forward sözleşmeler, herhangi bir varlığın vadesi, fiyatı ve miktarının bugünden belirlenerek ileri bir tarihte teslimini öngören sözleşmelerdir. Forward sözleşmelerde, sözleşmenin yapıldığı anda genel olarak bir ödeme yapılmamaktadır. Bankalarla veya diğer finans kurumları ile tezgah üstü forward anlaşmalarının öngörülen teslim ve ödeme süresi genellikle bir yıldan kısadır.

Forward sözleşmelerde, sözleşmeye konu olan varlığı belirlenen tarihte ve belirlenen fiyattan satın almakla yükümlü olan taraf uzun(long) pozisyon almış olur. Ürünü teslimat vadesi geldiğinde belirlenen fiyat ve miktarda satmakla yükümlü olan taraf ise kısa(short) pozisyon almış olmaktadır.

Forward sözleşmelerde teslimi garanti eden herhangi bir kurum ya da kuruluş da yoktur. Forward işlemlerde, taraflardan herhangi birisinin sözleşmeye uymaması ve iflası halinde karşı tarafın zararını karşılayabilecek herhangi bir mekanizmanın bulunmaması, özellikle spekülatif amaçlardan uzak, riskini minimize etmek isteyen üreticilerin bu işlemlere soğuk bakmasına sebep olmakta ve forward işlem yapmak isteyen bir taraf, karşı tarafı bulmakta oldukça güçlük çekmektedir. Forward işlemler bütün dünyada hem tür hem de hacim olarak sınırlı kalmakta ve yerlerini hızla future piyasalara bırakmaktadırlar.

Forward Sözleşmelerin Özellikleri:

    Sözleşmede ileri bir tarihte, alımı veya satımı yapılacak varlığın miktarı, teslim yeri ve teslim fiyatı belirlenir.

    Sözleşmede ilgili varlığın satıcı tarafından satılması, alıcı tarafından alınması zorunluluğu getirilir.

    Sözleşmenin gerçekleşme tarihine kadar, tarafların birbirine ödeme yapması söz konusu değildir.

    Merkezi bir pazar yeri olmayan ve bankalarla müşterileri arasında gerçekleşen işlemlerdir.

    Bu sözleşmeler, standart sözleşmeler değildir. Sözleşmelerin iptal edilmesi tarafların mutabık kalmalarıyla mümkündür. Ayrıca, sözleşmelerin takas edilmesi de söz konusu değildir. Forward işlemler teslimle son bulur.

    Sözleşmelerin tarafları, birbirlerini çok iyi tanıyan ve güvenen kişilerdir. Bu sözleşmeler, üçüncü kişilere devredilemez. Bunun sonucu olarak, forward sözleşmelerin ikincil piyasası bulunmamaktadır.

Forward Sözleşmelerin Çeşitleri:

Forward sözleşmeler, her tür malla ilgili yapılabilir ve yapıldıkları ürünlere göre çeşitlere ayrılabilirler. Genellikle, döviz ve faiz üzerine yapılmaktadır. Bu nedenle forward sözleşmeleri, faiz ve döviz forward işlemler olarak iki grupta incelemek mümkündür.

Forward Faiz Sözleşmeleri: Bu sözleşme ile taraflar, belli tutardaki bir anaparaya, ileri bir tarihte, belli bir süre uygulanacak faiz oranı üzerinde anlaşırlar. Bu orana forward faiz oranı denilmektedir. Bu işlemlere taraf olanların amacı, kendilerini ilerideki faiz değişmelerine karşı korumaktır.

Forward Döviz Sözleşmeleri: Dövizin ulusal para karşılığında, gelecekte belirli bir tarihte teslim edilmek şartıyla, alımı veya satımı için bugünden yapılan sözleşmelerdir. Bu sözleşmeler, genellikle, yatırımcılara ileri bir tarihte, döviz kuru garantisi sağlamaktadır. Böylece, ihracatçı ve ithalatçıların yaptıkları işlemlerde fiyat değişimlerinden doğan kur risklerinden korunma imkânı verir.

Vadeli işlemlere uygulanan kurlara vadeli döviz kuru adı verilir. Vadeli kur, cari kurdan yüksek ise, aradaki fark “forward kur primi” olarak; vadeli kur cari kurdan düşükse aradaki fark “forward kur iskontosu” olarak ifade edilir.

Forward Sözleşmelerin Avantaj ve Dezavantajları

Forward sözleşmelerin organize borsalarda yapılmaması; fiyat, miktar ve vade gibi unsurların standart olmayıp, tarafların karşılıklı anlaşmasıyla belirlenmesinden dolayı, alıcı ve satıcı taraflara ihtiyaçlarına göre vade, büyüklük gibi unsurları serbestçe belirleyebilme imkânı sağlamaktadır.

Forward sözleşmeler, alıcı ve satıcı açısından gelecekteki belirsizlikleri ortadan kaldırmakta ve taraflara geleceğe yönelik rasyonel planlar yapma imkânı tanımaktadır.

Forward sözleşmeleri, tabiatı gereği, sözleşmeyi yapanlar için bir risk üstlenmek demektir.